آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,003 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,070 |
بررسی ساختاری «امثال و حکم» رایج در زبان فارسی بر مبنای فرانقش اندیشگانی با تأکید بر فرآیندهای اصلی (مادی، رابطه‌ای، ذهنی) | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 46، دی 1403، صفحه 455-478 اصل مقاله (794.75 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.23762.2627 | ||
| نویسندگان | ||
| سمیه فتحی شوب1؛ فرانک جهانگری2؛ سیروس نصرالله زاده3؛ علیرضا شعبانلو4 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی- پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - تهران - ایران | ||
| 3استادگروه فرهنگ و زبان های باستانی - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 4دانشیار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| زمینه/هدف: یکی از مظاهر تمدن، فرهنگ و ادبیات هر ملت، مثل‌ها، جمله‌های پندآموز و عبارت‌های حکمت‌آمیزی است که از اذهان بزرگان علم و ادب و یا مردم عامی آن دیار تراوش کرده و نسل‌به‌نسل به آیندگان رسیده و آن‌ها را با فرهنگ، ادب، عادات و رسوم، شیوه‌های زندگی، عواطف و طرز تفکّر پیشینیان خود آشنا می‌کند. از دیدگاه هلیدی الگوهای تجربه و مفاهیم ذهنی خالقان آثار در قالب فرایندهای فعلی نقش اندیشگانی نمود پیدا می‌کند. روش/رویکرد: نوع مطالعه و روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوة اجرای آن توصیفی (شامل بررسی چگونگی آرایش فرایندهای نقش اندیشگانی) و تحلیلی (شامل کاوش زمینه‌ها و چرایی شکل‌گیری خاص آن فرایندها) است. یافته‌ها/نتایج: در ساختار متنی امثال و حکم مورد بحث، به ترتیب فرآیندهای رابطه‌ای (39%)، فرآیندهای مادی (24%) و فرآیندهای ذهنی (21%) بیشترین میزان بسامد را دارند. اغلب این عبارات، ساختاری توصیفی دارند که تلاش می‌کنند به صورت غیرمستقیم، اندیشة مدّنظر را به مخاطب ابلاغ کنند. شیوة کاربرد افعال در ساختار این مثل‌ها غالباً مجهول است و از طریق اشاره به اشخاص نکره، کلیت امر و جهان‌شمولی آن‌ها تقویت شده است. در ساختار این مثل‌ها، بیشتر بر رفتار، خلق‌وخو و منش افراد تأکید شده و از کاربرد استعاره‌ها و کنایه‌های پیچیده و دور از ذهن پرهیز شده است. مشارکان اصلی این مثل‌ها عبارت‌اند از اشخاص، حیوانات، عناصر طبیعی و اشیا که در ساختار این فرآیندها غالباً نقش‌های معنایی کنشگر و حامل را بر عهده دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امثال و حکم؛ فرانقش اندیشگانی؛ فرآیندهای زبانی؛ نقش‌های معنایی | ||
| مراجع | ||
|
بهمنیار، احمد. (1328). «مثل چیست؟»، یغما، ش 2 و 3، ص 49 ـ 52.
دهخدا، علی‌اکبر. (1386). امثال و حکم. چ 14، تهران: امیرکبیر.
ذوالفقاری. حسن. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی. تهران: معین.
ذوالفقاری، حسن (1389). «زیبایی‌شناسی ضرب‌المثل‌های فارسی». مجلّة بوستان ادب. شمارة 2. صص 82ـ51.
فضایلی، سیده مریم و شیما ابراهیمی(1393)، «تحلیل سبکشناختی داستان هفتخوان رستم شاهنامه در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند هلیدی»، فصلنامة مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران، سال اول: شمارة 4: صص 119-142.
ساداتالحسینی، راضیه و همکاران (1395)، «بررسی و تحلیل نظریة نظم عبدالقاهر جرجانی در پرتو نظریة نقشگرای هلیدی»، دو ماهنامة جستارهای زبانی، د 7، ش 2، (پیاپی30)، خرداد و تیر 1395، صص 142-123.
قمرزاده، میترا و مرضیه صناعتی(1396)، «بررسی گروه اسمی مفعولی در زبان فارسی از منظر دستور نقشگرای هلیدی»، پژوهش زبانشناسی تطبیقی، سال هفتم، شمارة 13: صص127- 147.
مجیدی، ستاره (1390)، «ساخت اطلاع در زبان فارسی در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند و دستور نقش و ارجاع»، دستور، ویژهنامة فرهنگستان، شمارة هفتم: صص 208-183.
مشهور، پرویندخت. و محمد فقیری (1394)، «بررسی انواع فرایندهای فرانقش اندیشگانی در غزلیات سعدی با رویکرد شناختی»، پژوهشنامة ادب غنایی، دورة 13، شمارة 25: صص 153-168.
مصطفوی، پونه و مرضیه صناعتی (1395)، «بررسی سبکی یک داستان کوتاه معاصر از منظر دستور نقشگرای هلیدی»، مجلة زبان و زبانشناسی، شمارة 23: صص 131-156.
منشیزاده، مجتبی و لیلا الهیان(1394). «بررسی سبکشناختی فعل در گلستان متأثر از حوزة تعلیمی آن با رویکرد نقشگرای نظاممند». دو ماهنامة جستارهای زبانی، دورة 6، شمارة 6: صص 259-279.
میرافضلی، علی. (1384). «امثال و حکم»، دانشنامة زبان و ادبیّات فارسی. به سرپرستی اسماعیل سعادت. تهران: فرهنگستان زبان و ادبیّات فارسی.
نخعی، مریم (1396)، «سبکشناسی گلستان بر اساس فعل بر مبنای دستور نقشگرای نظاممند»، مجله پژوهش‌های نقد ادبی و سبکشناسی، دورة 8، شمارة30: صص 195-215.
هلیدی، ام ای کی و حسن، رقیه (1393)، زبان، بافت و متن «ابعاد زبان از منظر نشانه‌شناسی اجتماعی»، برگردان: محسن نوبخت، تهران: سیاهرود. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 128 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 266 |
||