آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
تحلیل ساختاری فرم در آثار سنگ صابونی حوزۀ تاریخی هلیل‌رود | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 46، دی 1403، صفحه 549-570 اصل مقاله (1.3 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.21913.2515 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدیه ضیاءالدینی دشتخاکی1؛ مجتبی یزدانپناه2 | ||
| 1مدیر گروه و عضو هیات علمی | ||
| 2هنر اسلامی / دانشکده هنر و معماری صبا / دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
| چکیده | ||
| زمینه/هدف: هدف از انجام این پژوهش واکاوی ساختاری، طبقه‌بندی و تحلیل فرم ظروف سنگ کلریت (سنگ صابون) در حوزۀ تاریخی هلیل‌رود و پی بردن به چگونگی شکل‌گیری و نوع تفکر ساخت در این اشیاست. روش/رویکرد: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوۀ گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. یافته‌ها/نتایج: کاوش‌ها در منطقۀ هلیل‌رود در سال 2001 میلادی (1382 شمسی) از کشف تمدنی خبر داد که می‌تواند نقطۀ آغازی برای تمدن شرق باشد. این ناحیه از بزرگترین مراکز تجاری و صنعتی در شرق باستان است و در زمینۀ تولید و صدور صنایع دستی از جنس سنگ صابون، مرمر و مفرغ به سایر مناطق، چون بین‌النهرین، شهره بوده است. در این میان، آثار ساخته شده از سنگ کلریت توجه بسیاری از محققان حوزۀ هنر و تمدن را به خود جلب کرده است؛ اما با وجود اهمیت این منطقۀ تاریخی، بسیاری از جنبه‌های آثار به دست آمده از این منطقه کمتر شناخته شده و یا ناشناخته باقی مانده و نیاز به بررسی بیشتر و مطالعات دقیق‌تری دارد. فرم اشیای سنگ صابونی نشان از تنوع انبوهی در حجم سه بُعدی و شکل این آثار و تزیینات دارد. بررسی رابطۀ فرم اشیا با عملکرد، ابزار و متریال، تناسب اجزا با کل اثر و سایر ویژگی‌ها و تناسبات نشان می‌دهد که ساخت اشیای سنگ صابونی در این منطقه، توسط انسان هلیل‌رود کاملا هوشمندانه و هدفمند صورت گرفته است و بین فرم‌های متنوع در بدنۀ اشیا و عملکرد آن‌ها ارتباطی معنادار وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: هلیل رود؛ جیرفت؛ فرم؛ سنگ صابون؛ تمدن | ||
| مراجع | ||
|
اسکندری، رسول. آشوری، محمد تقی.(1395). جامعه و فرهنگ و تأثیر آن بر فرم سفالِ پیش از تاریخ سیلک، نشریۀ نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی، 9(18)، 23-42.
بهزادی، رقیه.(1389). آریاها و ناآریاها در چشم انداز کهن تاریخ ایران، طهوری، تهران.
بهمنی، پردیس.(1400). مقدمه‌ای بر طرح اشیا در هنر اسلامی ایران، فخراکیا، تهران.
بهمنی، پردیس.(1398). طراح ایرانی چگونه می‌اندیشد، فخراکیا، تهران.
پرو، ژان. (1386). نگاهی به نقوش بازمانده از جیرفت، مجلۀ آینۀ خیال، شمارۀ 2، آذرماه 74.
تاتارکیه ویچ، و. (1381). فرم در تاریخ زیباشناسی، مترجم: دوستخواه، کیوان، فصلنامۀ هنر، تابستان 1381، شماره 52،46 تا 61.
چوبک، حمیده. (1392). روزنامۀ اطلاعات، چهارشنبه 5 تیر. شماره 25624، باستان‌شناسی و هنر جیرفت بخش اول.
چوبک، حمیده. (1392). روزنامه اطلاعات، چهارشنبه 12 تیر، شماره25630، باستان‌شناسی و هنر جیرفت بخش دوم.
حیدریان، محمود. (1394). مجید ساریخانی، شبنم شیخی‌پور، معرفی هنر حجاری ظروف سنگی جیرفت در هزارۀ سوم پ.م، کنفرانس بین المللی معماری و شهرسازی، عمران و محیط زیست، افق‌های آینده، تهران.
خشنود شریعتی، آذین. (1386). جیرفت در آینۀ وب‌گاه‌های خارج از ایران، آیینه خیال، (2).، 84-87.
رازانی، مهدی و یوسف مجیدزاده و سیدمحمد امین‌امامی. (1390). بررسی مقدماتی روش ساخت و تزیین سنگ‌های کلریتی حوزۀ تمدنی هلیل‌رود، مجموعه مقالات دومین گردهمایی گنجینه‌های از یادرفتۀ هنر ایران، به کوشش مهدی مکی‌نژاد، جلد4، تهران:فرهنگستان هنر و متن(مؤسسۀ تألیف و ترجمه و نشر آثار هنری)، زمستان 1390، 481-500.
شیخ بیلکو اسلام، بابک.(1394). تفاوت کاربرد ظروف و اشیای سنگ صابونی در ایران و میان‌رودان در هزارۀ سوم ق.م، دومین همایش ملی باستان‌شناسی ایران، مشهد.
علیدادی سلیمانی، نادر. (1383). مقدمه‌ای بر جغرافیای طبیعی و محیط زیست حوزۀ هلیل، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی تمدن حوزۀ هلیل: جیرفت، به کوشش یوسف مجیدزاده، تهران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان.
مجیدزاده، یوسف. (1382). جیرفت کهن‌ترین تمدن شرق، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
محسنی. حسین، بهرام نفری.(1398). مبانی هنر ایران، مارلیک، تهران.
مقدم، نسرین. (1392). پژوهشی دربارۀ ارتباط فرم و عملکردِ ظروف باستانی ایران، فصلنامۀ علمی پژوهش هنر، آموزشی و پژوهشی، سال نخست، شمارۀ سه زمستان 1392.
نوروزی‌طلب، علیرضا. (1387). نظریۀ فرمال، اساس نقد، تفسیر و فهم آثار هنری، باغ نظر، (10)، 69 – 88
ونگ، وســیوس.(1380). اصــول فرم و طرح، ترجمــة آزادة بیداربخت و نسترن لواسانی، نشرنی، تهران
هال، ادوارد. تی. (1390). بُعد پنهان، ترجمة منوچهر حبیبیان، انتشــارات دانشگاه تهران، تهران
Perrot, J. and Madjidzadeh, Y. (2005). L 'iconography des vases et objets en chlorite de Jiroft (Iran)., Paléorient, Vol. 31, No. 2. pp. 123-152. Published by: Paleorient and CNRS Editions and CNRS Editions. Stable URL: http://www. jstor. org/stable/41496743.
http://geology. com/rocks/soapstone. shtml
International Conference on Architecture, Urbanism, Civil Engineering, Art, Environment Future Horizons & Retrospect
16 November 2015, Tehran, Iran, Institute of Art and Architecture (SID). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 137 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |
||