
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,379,997 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,061 |
تفاوت میان دو روایت تاریخ بلعمی و ثعالبی دربارة گشتاسپ | ||
نثرپژوهی ادب فارسی | ||
مقاله 5، دوره 22، شماره 46، دی 1398، صفحه 87-108 اصل مقاله (859.4 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2020.14019.2653 | ||
نویسندگان | ||
اشرف فرجزاده1؛ اصغر رضاپوریان* 2؛ امیرحسین همتی2 | ||
1دانشجو ،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران | ||
2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران | ||
چکیده | ||
کتاب های تاریخ، از مهم ترین منابع شناخت اسطوره ها محسوب میشوند. حتی فردوسی نیز زمانی که در پی منابع اسطوره ای روایت شاهنامه بود، به سراغ کتب تاریخ ـ خداینامه ها ـ رفت. تاریخ بلعمی و همچنین تاریخ ثعالبی از کتب مهم تاریخ به زبان فارسی به شمار میآیند. این دو کتاب، در فاصله زمانی اندک با یکدیگر و با موضوعی مشابه (تاریخ عام ایران) به نگارش درآمدهاند. هر مورخ بنا به منابع و مواد کار و نگرش خاص خود به تاریخ نگاری، متنی ویژه خلق می کند. در نگاه به اسطوره ها، هر مورخ دیدگاه متفاوتی دارد و گاه مورخان دست به «عقلانی سازی» شخصیت های اسطوره ای زده اند؛ کاری که قطعاً فردوسی آن را ناپسند می دانست. در یک قرن اخیر در باب «روایت» (Recit) و تاریخ (یا داستان Story و تاریخ History) و چگونگی بازتاب آنها در یکدیگر، رسالات فراوانی در گونه های مختلف نقد ادبی در جهان نوشته شده است و مهم تر از همه، کتاب بی نظیر پل ریکور با عنوان «حکایت و زمان» در این زمینه به نگارش در آمده است. در این مقاله به تفاوت روایت زندگی گشتاسپ ـ پادشاه اسطوره ای ایران ـ در دو کتاب ثعالبی و بلعمی پرداخته شده است . نتایج حاصل از این پژوهش، مبین آن است که چگونه ثعالبی روایتی ادبی از پادشاهی او به دست داده، حال آنکه بلعمی بیشتر نگاهی تاریخی و جزئی نگر به این شخصیت اسطوره ای دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ بلعمی؛ تاریخ ثعالبی؛ روایت؛ گشتاسب | ||
مراجع | ||
فهرست منابع الف) کتابها 1. ابوالقاسمی، محسن. (1376). راهنمای زبانهای باستانی ایران. ج دوم. دستور و واژه نامه. چاپ دوم. تهران: سمت. 2. اته، هرمان. (1337). تاریخ ادبیات ایران، ترجمة رضا زادة شفق. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 3. بلعمی، ابوعلی محمد. (1353). تاریخ بلعمی. به تصحیح ملک الشعرای بهار. تهران: تابش. 4. بهار، محمدتقی. (1380). سبکشناسی. ج 2. چاپ هفتم. تهران: امیرکبیر. 5. بهار، مهرداد. (1362). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ اول. تهران: توس. 6. بهزادی، رقیه. (1368). بندهش هندی، متنی به زبان پارسی میانه. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 7. بویس، مری. (1390). آیین زرتشت. ترجمة ابوالحسن تهامی. چاپ چهارم. تهران: نگاه. 8. پریش روی، عباس. (1390). برابرنهاد شاهنامه و غررالسیر ثعالبی. تهران: ثریا. 9. پورداود، ابراهیم. (1356). یشتها. جلد اول و دوم. به کوشش بهرام فرهوشی. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران. 10. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک. (1369). تاریخ ثعالبی. ج1. ترجمة محمد فضایلی، تهران: قطره. 11. دادگی، فرنبغ. (1380). بندهش. گزارنده مهرداد بهار. چاپ اول. تهران: توس. 12. دوستخواه، جلیل. (1374). اوستا کهن ترین سروده ها و متن های ایرانی. ج دوم. چاپ دوم. تهران: مروارید. 13. ریاحی، محمد امین. (1380). فردوسی. تهران: طرح نو. 14. ریپکا، یان و دیگران. (1382). تاریخ ادبیات ایران. ابوالقاسم سری. ج2. تهران: سخن. 15. سادات ناصری، حسن. (1353). سرآمدان فرهنگ و تاریخ ایران در دورة اسلامی. شورای عالی فرهنگ و هنر. مرکز مطالعات فرهنگی. بخش نخست . 16. شاکر، مصطفی. (1387). تکوین تاریخ نگاری اسلامی. ترجمة مهران اسماعیلی. قم: بوستان کتاب. 17. شمیسا، سیروس (1376) داستان رستم و اسفندیار. چاپ اول. تهران. میترا . 18. صدیقیان، مهین دخت. (1375). فرهنگ اساطیری ـ حماسی ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 19. عریان، سعید. (1371). متون پهلوی ـ ترجمه ـ آوانوشت، گردآورنده جاماسبجی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا. چاپ اول. تهران: کتابخانة ملی جمهوری اسلامی. 20. قدیمی قیداری، عباس. (1396). تاریخ نویسی در ایران. چاپ اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی. 21. کریستن سن، آرتور. (1343). کیانیان. ترجمة ذبیح الله صفا. چاپ دوم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 22. ماسه، هانری. (1375). فردوسی و حماسة ملی. ترجمة مهدی روشن ضمیر. تبریز: دانشگاه تبریز. 23. مجمل التواریخ و القصص. (1318). تصحیح ملک الشعرای بهار. به همت محمد رمضانی. تهران: خاور. 24. معین، محمد. (2535). مزدیسنا و ادب پارسی. ج اول. تهران: دانشگاه تهران . 25. موریس، جرج و دیگران. (1378). تاریخ ادبیات ایران از آغاز تا امروز. ترجمة یعقوب آژند. تهران: گستره . 26. نولدکه، تئودور. (1357). حماسة ملی ایران. ترجمه بزرگ علوی. مقدمه سعید نفیسی. چاپ سوم. تهران: سپهر. 27. یارشاطر، احسان. (1373). تاریخ ملی ایران. (پژوهش دانشگاه کمبریج) ج3. قسمت 1. مترجم حسن انوشه. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
ب) مقالهها 1. حیدری، علی و صحرایی، قاسم. (1395). «نکتهای تازه در فرزندکشی گشتاسب». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، سال 12، ش 43، تابستان، صص 114 ـ 85. 2. خدیش، پگاه. (1392). «روایتهای شفاهی داستان گشتاسب در شاهنامة فردوسی». پژوهشنامة ادب حماسی. سال 9، شمارة 15، بهار و تابستان، صص 140-131. 3. ستاری، رضا و حقیقی، مرضیه و مقدسی، زهرا. (1388). «گشتاسب/ هوتوس». فصلنامة پژوهش های ادبی. سال 6، شمارة 23، بهار، صص 146-127. 4. روحانی، مسعود و عنایتی، محمد. (1387). «مقایسة شخصیت های تاریخ بلعمی و شاهنامه از حیث کارکرد حماسی ـ اسطوره ای». گوهر گویا، سال دوم، شمارة 6، تابستان. صص 121 ـ 103. 5. فاتحی، اقدس. (1380). «مقایسة اجمالی شخصیت گشتاسپ در نوشتههای ایرانی باستان و شاهنامة فردوسی». فصلنامة اشراق دانشجو. دانشگاه قم، سال چهارم، شمارة 9، صص30- 26. 6. مسرت، مهین. (1384). «سیمای گشتاسب در روایات دینی و ملی». نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. سال 48، زمستان، ش مسلسل 197. صص 181 ـ 153. 7. ملک، احمد. (1380). «نقد و بررسی کتاب غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم ثعالبی در مقایسه با شاهنامه». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. آبان، صص67-60. 8. نیک روز، یوسف و کریمی، فاطمه. (1394). «نقد روانشناختی شخصیت گشتاسب در داستان رستم و اسفندیار». دو فصلنامۀ ادبیات حماسی دانشگاه لرستان. سال دوم، ش 4، پاییز و زمستان، صص 152-119.
ج) منابع لاتین
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 299 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 284 |