دانشگاه شهید باهنر کرمان

 آمار

تعداد نشریات26
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات4,557
تعداد مشاهده مقاله5,380,003
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,580,072
علیقلی‌زاده, حسین, پولادی, حمید. (1401). بررسی واژه‌ها و اصطلاحات نظامی فوت‌شده از فرهنگ‌های لغات براساس «آداب‌الحرب و الشجاعه» (انواع پیکان و گرز). , 25(51), 89-111. doi: 10.22103/jll.2022.18954.2973
حسین علیقلی‌زاده; حمید پولادی. "بررسی واژه‌ها و اصطلاحات نظامی فوت‌شده از فرهنگ‌های لغات براساس «آداب‌الحرب و الشجاعه» (انواع پیکان و گرز)". , 25, 51, 1401, 89-111. doi: 10.22103/jll.2022.18954.2973
علیقلی‌زاده, حسین, پولادی, حمید. (1401). 'بررسی واژه‌ها و اصطلاحات نظامی فوت‌شده از فرهنگ‌های لغات براساس «آداب‌الحرب و الشجاعه» (انواع پیکان و گرز)', , 25(51), pp. 89-111. doi: 10.22103/jll.2022.18954.2973
علیقلی‌زاده, حسین, پولادی, حمید. بررسی واژه‌ها و اصطلاحات نظامی فوت‌شده از فرهنگ‌های لغات براساس «آداب‌الحرب و الشجاعه» (انواع پیکان و گرز). , 1401; 25(51): 89-111. doi: 10.22103/jll.2022.18954.2973

بررسی واژه‌ها و اصطلاحات نظامی فوت‌شده از فرهنگ‌های لغات براساس «آداب‌الحرب و الشجاعه» (انواع پیکان و گرز)

نثرپژوهی ادب فارسی
دوره 25، شماره 51، تیر 1401، صفحه 89-111    اصل مقاله (1.23 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jll.2022.18954.2973
نویسندگان
حسین علیقلی‌زاده* 1؛ حمید پولادی2
1گروه ادبیات فارسی و زبان انگلیسی، مرکز آموزش‌های عمومی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.
2گروه آموزشی زبانهای خارجی و دروس عمومی، دانشکدۀ صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
چکیده
با وجود نگارش فرهنگ‌های لغات متعدد در زبان فارسی، همچنان واژه‌ها و اصطلاحات فارسی زیادی هست که از دید فرهنگ‌نویسان مغفول مانده یا شکل‌هایی از آنها ثبت نشده است. اخیراً با مطالعۀ منابع مختلف فارسی و تهیۀ پیکره‌های غنی، تلاش‌هایی برای گردآوری و ثبت واژه‎های ازدست‌رفته صورت گرفته و تا حدودی جبران شده، ولی همچنان این مشکل به‌شکل مطلوب حل نشده است. کتاب آداب‌الحرب و الشجاعه یکی از آثار ارزشمند فارسی است که هم از نظر قدمت و هم از نظر دارا بودن واژه‌های عمومی و اصطلاحات تخصصی نظامی دارای اعتبار زیادی است که بسیاری از این واژه‌ها گردآوری و ثبت نشده و ثبت آنها از نظر فرهنگ‌نویسی اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین به دلیل تخصصی بودن این کتاب در حوزۀ نظامی، پژوهش در این موضوع از اهمیت شایانی برخوردار است، ولی به دلیل گستردگی اصطلاحات نظامی و ابعاد مختلف آن در این کتاب، پژوهش در همۀ این ابعاد کاری دشوار و زمانبر است؛ بنابراین در این پژوهش فقط واژه‌های نظامی مربوط به انواع پیکان و گرز که از فرهنگ‌های لغات فوت شده است، برای اولین بار بررسی و معرفی می‌شوند. روش کار مطالعۀ کتاب آداب‌الحرب و استخراج واژه‌های مورد بحث، سپس جستجوی آنها در فرهنگ‌های لغات معتبر فارسی است تا روشن شود که هیچ‌یک از آنها در این فرهنگ‌ها نیامده است. نتیجۀ این پژوهش حکایت از آن دارد که سیزده اصطلاح نظامی در این موضوع هست که تاکنون در هیچ فرهنگ لغتی ثبت نشده و در این پژوهش برای نخستین بار است که این واژه‌ها و اصطلاحات معرفی شده است.
کلیدواژه‌ها
فخر مدبر؛ آداب الحرب و الشجاعه؛ فرهنگ لغت؛ واژه و اصطلاح نظامی؛ جنگ‌افزار
مراجع
  1. برهان، محمدحسین بن خلف تبریزی. (1361). برهان قاطع. به اهتمام دکتر محمّد معین. تهران: امیرکبیر.
  2. پورداوود، ابراهیم. (1347). زین‌ابزارها. تهران: چاپخانۀ ارتش شاهنشاهی.
  3. تفلیسی، ابوالفضل حبیش‌بن ابراهیم‌بن محمد. (1350). قانون ادب. جلد دوم. غلامرضا طاهر. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  4. جلودار، محبوبه و حسینی، سیدهاشم و شاطری، میترا. (1394). «بررسی کاربرد گرز در دورۀ صفویه». در دومین همایش ملی باستان‌شناسی ایران، آبان ماه، صص 1-15.
  5. حسن‌زاده، کاظم و نیک‌پناه، منصور. (1399). «گرز رزم‌افزار فرهمند حامی خجستگان در شاهنامه و آثار حماسی». دوفصلنامۀ ادبیات پهلوانی. دانشگاه لرستان. سال چهارم، ش ششم، بهار و تابستان، صص 243-271.
  6. حسینی‌طبسی، سیدحسین بن روح‌الله. (1392). صیدیه. میرهاشم محدّث. تهران: سفیر اردهال.
  7. خیّام، عمر بن ابراهیم. (1312). نوروزنامه. به سعی و اهتمام مجتبی مینوی. تهران: کتابخانۀ کاوه، مطبعۀ روشنایی.
  8. دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه. دورۀ پانزده جلدی. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران با همکاری انتشارات روزنه.
  9. رستگار فسایی، منصور. (1379). اژدها در اساطیر ایران. چ دهم. تهران: توس.
  10. رواقی، علی. (1381). ذیل فرهنگ‌های فارسی. با همکاری مریم میرشمسی. تهران: شهر کتاب، هرمس.
  11. روملو، حسن. (1384). احسن‌التواریخ. به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی. جلد دوم. تهران: انتشارات اساطیر.
  12. روملو، حسن. (1384). احسن‌التواریخ. به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی. جلد سوم. تهران: انتشارات اساطیر.
  13. زنجی‌سجزی، محمود بن عمر. (1364). مهذب الاسماء فی مراتب الحروف و الاشیاء. تصحیح محمّدحسین مصطفوی. جلد اول. تهران: شرکت انتشارات علمی‌وفرهنگی.
  14. سبزیان‌پور، وحید و پروانه، علی. (1393). «مأخذشناسی برخی حکایت‌های آداب‌الحرب و الشجاعه». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی. شمارۀ 1 (پی‌درپی 17)، دورۀ پاییز، صص 95-122.
  15. سرکاراتی، بهمن. (1354). «گرز نیای رستم». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز. پاییز، صص 323-338.
  16. صادقی، مژگان. (1393). «تیر 2». در دانشنامۀ جهان اسلام. تهران: بنیاد دایره‌المعارف اسلامی. از طریق نشانی: https://rch.ac.ir/article/Details/10723?(2)تیر
  17. صفا، ذبیح‌الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. جلد سوم، بخش دوم. چاپ هفتم. تهران: فردوس.
  18. طرسوسی، ابوطاهر محمدبن حسن. (1346). داراب‌نامۀ طرسوسی. به اهتمام دکتر ذبیح‌الله صفا. جلد دوم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  19. عابدی، محمود و شوقی، لیلا. (1399). «آداب‌الحرب و الشجاعه و تصحیح آن». ادب فارسی. سال 10، شمارۀ 1، دورۀ بهار و تابستان، شمارۀ پیاپی 25، صص 57-75.
  20. عبداللهی، منیژه. (1387). «فصلی در فرهنگ جنگ؛ نگاهی به کتاب آداب‌الحرب و الشجاعه». چیستا. سال 25، ش 250، تیرماه، صص 87-98.
  21. عمید، حسن. (1359). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
  22. فخر مدبّر، محمد بن منصور. (1346). آداب‌الحرب و الشجاعه. به تصحیح احمد سهیلی‌خوانساری. تهران: اقبال.
  23. فرزانه قصرالدشتی، علی و قلعه‌خانی، گلناز. (1399). «سلاح آیینی اژدهاکشی». دوفصلنامۀ ادبیات پهلوانی. دانشگاه لرستان. سال چهارم، ش هفتم، پاییز و زمستان، صص 187-200.
  24. فرنبغ‎دادگی. (1390). بندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران: توس.
  25. قائمی، فرزاد. (1391). «اسطورۀ نبرد مهر و گاو نخستین و ارتباط آن با ابزار نمادین گرز گاوسر». مجلۀ ادب‌پژوهی. ش 21، صص 89-110.
  26. قلی‌زاده، خسرو. (1392). فرهنگ اساطیر ایران. تهران: پارسه.
  27. کاشفی، حسین بن علی. (1350). فتوت‌نامۀ سلطانی. به اهتمام محمدجعفر محجوب. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  28. کزازی، میرجلال‌الدین. (1379). نامۀ باستان. ج 1، تهران: سمت.
  29. محمودی، مریم و ابوترابی، علی و داوری، پریسا. (1400). «بررسی سبک‌شناسی آداب‌الحرب و الشجاعه». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). دورۀ 14، شمارۀ پیاپی 67، آذرماه، صص 37-52.
  30. مدیری، محمد. (1381). «نقد و بررسی کتاب آداب‌الحرب و الشجاعه». تاریخ‌پژوهی. سال چهارم، شمارۀ 12 و 13، صص 40-52.
  31. معین، محمد. (1383). فرهنگ فارسی (متوسط). 6 جلد. تهران: امیرکبیر.
  32. میرآخور، شاه‌قلی. (1387). گنجینۀ بهارستان. علوم وفنون- 3، فرسنامه- 1، یوسف‌بیگ باباپور. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
  33. میرخواند، محمدبن‌خاوندشاه. (1339). تاریخ روضه‌الصفا. جلد ششم. تهران: کتابفروشی خیام با همکاری مرکزی ـ پیروز.
  34. ناصر بخارائی، ناصر. (1353). دیوان اشعار ناصر بخارائی. با تصحیح دکتر مهدی درخشان. تهران: انتشارات بنیاد نیکوکاری نوریانی.
  35. نظام‌قاری، محمودبن‌امیراحمد. (1391). دیوان البسه. به اهتمام دکتر رحیم طاهر. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس و سفیر اردهال.
  36. نوین، حسین. (1382). «آیین و فرهنگ مقاومت ایرانی، نگاهی به کتاب آداب‌الحرب و الشجاعه نوشتۀ مبارکشاه». کیهان فرهنگی. فروردین ماه، ش 198، صص 24-29.
  37. هروی، سعدالدین. (1363). صیدیه و بخش صید و ذباحه و اطعمه و اشربه از شرح فارسی شرایع الاسلام. محمّد سرفراز ظفر، ا، اسلام‌آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان ( 106 صفحة اول، کتاب صیدیه است).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 194
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب