آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,379,996 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,061 |
توالی مفعول و فعل در متن فارسی‌میانۀ اردشیر بابکان و مقایسۀ آن با متنی از فارسی‌نو | ||
| مجله مطالعات ایرانی | ||
| دوره 23، شماره 45، تیر 1403، صفحه 345-365 اصل مقاله (1.1 M) | ||
| نوع مقاله: علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jis.2024.22095.2526 | ||
| نویسندگان | ||
| حامد مولایی* 1؛ فهیمه شکیبا2؛ فاطمه محمدی رفسنجانی پور3 | ||
| 1استادیار زبانشناسی، گروه زبانشناسی ، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان | ||
| 2عضو هیئت‌علمی و استادیار دانشکدۀ ایران‌شناسی دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان | ||
| 3کارشناسی ارشد زبانشناسی، گروه زبانشناسی، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان | ||
| چکیده | ||
| ردهشناسی به مطالعۀ نظام‌مند تنوع بین زبان‌ها می‌پردازد و این پیش‌انگاره را در خود دارد که اصولی کلی بر تنوع میان زبان‌ها حاکم است. رده‌شناسیِ ترتیب‌سازه‌ها از جنبۀ درزمانی اخیراً مورد توجه بسیاری از زبان‌شناسان قرار گرفته و زیرشاخه‌ای با عنوان ردهشناسی تاریخی ایجاد شده که در آن با استناد به نظریه‌ها و جهانی‌های ردهشناختی، ردۀ زبانی هر زبان در دوره‌های تاریخی بررسی می‌شود. بسیاری از رده‌شناسان این حوزه معتقدند نوعی همبستگی و یکدستی بین ترتیب‌سازه‌های یک جمله و ترتیب‌سازه‌های درونی سایر گروه‌های زبانی وجود دارد. بااین‌حال، برخی زبان‌ها این یکدستی را برهم زده و به‌راحتی در یک ردۀ زبانی قرار نمی‌گیرند. فارسی یکی از این زبان‌ها است. در پژوهش حاضر، با درنظر گرفتن نظریۀ سوی انشعاب درایر (1992)، توالی مفعول و فعل در دو متن کارنامۀ اردشیر بابکان از فارسی‌میانه و آخرین سفر زرتشت از فارسی‌نو، به‌صورت در زمانی، مقایسه و به این پرسش پاسخ داده شده است که چرا زبان فارسی در ترتیب‌سازه‌ای فعل‌ـ‌مفعول ردۀ ثابتی ندارد. نظریۀ درایر بر پایۀ همبستگی میان 23 زوج مؤلفه و ترتیب فعل و مفعول روی 625 زبان دنیا انجام شده است. همۀ مؤلفه‌های این نظریه دو شقی هستند و زبانهای دنیا براساس تمایل غالب به ردۀ فعل‌ـ‌مفعول یا مفعول‌ـ‌فعل یکی از این دو شق را به کار می‌برند. در این پژوهش، بر اساس میزان بسامد کاربرد هر یک از دو شقِ مؤلفۀ 23 (ترتیب فعل و مفعول) تحلیلی آماری از کاربرد این مؤلفه‌ها داده شده و شواهدی برای بررسی بیشتر فرضیۀ 34 دبیرمقدم (1393) ارائه گردیده است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ردهشناسی؛ درایر؛ توالی مفعول و فعل؛ کارنامۀ اردشیر بابکان (فارسی‌میانه) | ||
| مراجع | ||
|
الف. منابع فارسی
ابوالقاسمی، محسن .(1385). تاریخ زبان فارسی. تهران: انتشارات سمت.
انوری،حسن و احمدیگیوی، حسن. (1390). دستور زبان فارسی1. ویرایش چهارم. تهران: فاطمی.
ثمره، یداله .(1369). «تحلیلی بر ردهشناسی زبان: ویژگیهای ردهشناختی زبان فارسی». مجلۀ زبانشناسی. شمارۀ 7(1). 61-80.
خیا‌م‌پور، علی. (1372). دستور زبان فارسی. انتشارت تهران.
دبیرمقدم، محمد.(1393). ردهشناسی زبانهای ایرانی. جلد اول. تهران: سمت.
راسخمهند، محمد .( 1391). «گروه حرف اضافهای پس از فعل: دلایل نقشی و ردهشناختی». مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی، به کوشش محمد دبیرمقدم، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 280-293.
راسخمهند، محمد .( 1396).«نقش بسامد در دستور؛ نمونههایی از زبان فارسی». ویژهنامۀ فرهنگستان، شماره 13. ص 133-167.
رضایی، حدائق. (1390). «جایگاه هسته در زبان فارسی: تأملی از دیدگاه ردهشناسی درزمانی». مجله پژوهشهای زبانشناسی، شماره‌ی 3(2)، 35-46.
رضایی، والی و بهرامی، فاطمه .(1394). مبانی ردهشناسی زبان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
شریفی، شهلا.(1387). «آرای هاوکینز در حوزه‌ی ردهشناسی آرایش واژه‌ها و بررسی انطباق یا عدم انطباق این آرا بر آرایش واژه‌ها در زبان فارسی». زبان و زبان شناسی. 4 (7)، 78-96.
غلامعلی‌زاده، خسرو.( 1374). ساخت زبان فارسی. تهران: احیاء کتاب.
فرشیدورد، خسرو.( 1382). دستور مفصل امروز. تهران: انتشارات سخن.
فره‌وشی، بهزاد. (1354). کارنامۀ اردشیر بابکان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
کشوری، فرهاد.(1386). آخرین سفر زرتشت. تهران: انتشارات ققنوس.
محموداف، ح (1365)، «ترتیب توالی کلمات در جملات ساده دوترکیبی فارسی»، ترجمه احمد شفائی، مجله زبانشناس، شماره‌ی 1(3)، 53-66.
معینزاده، احمد.(1384). «زبان فارسی به مثابه زبانی هسته آغازین». مجلۀ زبان و زبانشناسی. شمارۀ 2، 129-135.
ناتلخانلری، پرویز.(1374). دستور زبان فارسی. تهران: طوس.
ب. منابع لاتینی
Croft, W. A., Kemmer, S., & Denning, K. (Eds.). (1990). Studies in typology and diachrony: Papers presented to Joseph H. Greenberg on his 75th birthday (Vol. 20). John Benjamins Publishing.
Darzi, A. (1996). “Word order, NP movements, and opacity conditions in Persian”.University of Illinois at Urbana-Champaign.
Dryer, M. (1992). “The Greenbergian word order correlations”. Language, 68, 81-138.
Frommer, P. (1981). Post-verbal phenomena in Qolloquial Persian syntax. Ph.D. Dissertation. University of Southern California.
Greenberg, J. H. (1963). “Some universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements”, In Universals of Language, J. H. Greenberg (Ed.), Cambridge, MIT Press, PP. 73-113.
Hawkins, J. (2004). Efficiency and Complexity in Grammars, Oxford: Oxford University Press. Karimi, S. (2005). A minimalist approach to scrambling: Evidence from Persian. Berlin, Germany: Mouton de Gruyter.
Karimi, Simin. (1989). Aspects of Persian Syntax, Specificity and the Theory of Grammar, Doctoral dissertation, University of Washington.Koptjevskaja-Tamm, M., 2008. Approaching lexical typology. In: M. Vanhove, ed., 2008. pp. 3–52.
Lehman, W.P (1973). Syntactic Typology: Studies in the Phenomenology of Language. Austin: University of Texas Press.
Marashi, Mehdi. (1970). The Persian verb: A partial description for pedagogical purposes. Unpublished doctoral Dissertation. University of Texas, Austin.
Moravcsik, E. A. (2013). Introducing language typology. Cambridge University Press.
Tabaian, H. (1974). Conjunction, Relativization and Complementation in Persian. PhD dissertation, Northwestern University, Evanston.
Taghvaipur, M. (2005). Persian Relative Clause in Head-driven Phrase Structure Grammar. PhD Thesis, University of Essex.
Vennemann, T. (1974). “Topics, Subject and Word Order”: SXV to SVX via TVX. Historical Linguistics. 339-376. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 118 |
||