
تعداد نشریات | 26 |
تعداد شمارهها | 447 |
تعداد مقالات | 4,557 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
تحلیلی بر بحران آب شرب و خانگی در شهر کرمان بر اساس مصارف شهروندان | ||
جغرافیای اجتماعی شهری | ||
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 25، مهر 1403، صفحه 65-86 اصل مقاله (1.59 M) | ||
نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jusg.2024.2131 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی سلیمانی دامنه1؛ حمید رضا رخشانی نسب* 2؛ حمید نظری پور3 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
2استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
3استادیار اقلیمشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
چکیده | ||
مقدمه: یکی از ابزارهای اصلی رفاه و توسعه جوامع، استفاده بهینه از آب می باشد. در این میان، شهر کرمان با توجه به موقعیت کویری و خشک خود، استفاده بی رویه و غیرعلمی از آب به خصوص در بخش خانگی، با بحران و کمبود آب آشامیدنی مواجه است. در این راستا، پژوهش حاضر بحران آب خانگی و شرب در شهر کرمان را مورد تحلیل قرار می دهد. داده و روش: تحقیق حاضر از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی و در زمره تحقبقات کاربردی می باشد. اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده است. جامعه آماری را خانوارهای شهر کرمان برابر با 192365 خانوار و متخصصین شامل می شود که از طریق نمونه گیری کوکران 384 خانوار و دلفی دو مرحلهای (35 متخصص برای پرسشنامه عوامل مؤثر بحران آب خانگی و شرب) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای، معادلات ساختاری و تکنیک ایشیکاوا تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان میدهد که بین میانگین 2/76 با حدمبنای متوسط (3) اختلاف معناداری (0/000) وجود دارد. بنابراین وضعیت مؤلفه های آب خانگی و شرب شهر کرمان در حالت مناسب و مطلوب نیست. نتایج تکنیک ایشیکاوا (استخوان ماهی) نشان می دهد که از اولویت بالا تا پایین، بعد اجتماعی و فرهنگی در سر ماهی و بعد مدیریتی در انتهای ماهی قرار گرفته است. نتابج آزمون معادلات ساختاری حاکی از آن است که مؤلفه اجتماعی و فرهنگی با ضریب مسیر 0/312 بیشترین تأثیر و مؤلفه کالبدی با مقدار 0/224 کمترین تأثیر را بر بحران آب خانگی و شرب شهر کرمان داشته است. نتیجهگیری: به طور کلی میتوان نتیجه گرفت شهروندان با مصرف بی رویه از آب خانگی و مصرفی باعث بحران آب شرب شده اند. از طرفی دیگر مدیریت شهری باید به فعالیت خود در زمینه مدیریت صحیح و یکپارچه آب شرب از طریق نظارت، تبلیغ، اجرای برنامه های آینده نگر و غیره ادامه دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
آب مصرفی؛ بحران آب خانگی و شرب؛ شهر کرمان | ||
مراجع | ||
منابع
اسدی، سیدعباس؛ زعیمدار، مژگان، جوزی، سیدعلی. (1401). طراحی الگوی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیطزیست تأمین آّب شرب کلانشهر رشت. پژوهش و فناوری محیطزیست، 7 (11)، 130-119.
اسماعیلنژاد، مرتضی؛ طاوسی، تقی؛ اسکندریثانی، محمد. (1393). بحران آب و ضرورت تغییر الگوی کشت در مناطق خشک، مطالعه موردی: دشت جنوبی بردسکن. فصلنامه کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی، 2 (3)، 62-41.
ایزدی، افسانه (1403). آسیبشناسی و تحققپذیری شهر حساس به آب با تأکید بر عوامل اقتصادی، مبتنی بر پویاشناسی سیستم و متابولیسم شهری (مطالعه شهر اصفهان). پایاننامه دکتری تخصصی، دانشگاه اصفهان. استاد راهنما: نعمتالله اکبری، استادن مشاور: غلامحسین کیانی، بابک صفاری.
آستانه، مهسا؛ تقیپور، فائزه؛ دوازدهامامی، حمید. (1397). تدوین الگو به منظور رعایت ظرفیتسازی اجتماعی و جامعهپذیری بحران آب. پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 8 (2)، 138-107.
باباجانیمحمدی، سعیده. (1401). تبیین عوامل مؤثر یر الگوی مصرف آب خانوارهای شهری. مجله مطالعات مدیریت توسعه سبز، 1 (1)، 80-63.
بشیری، سعید؛ بیات، بهرام؛ جمشیدی، شروین؛ صالحزاده، رضا. (1400). تبیین ابعاد و مؤلفههای تابآوری در مدیریت بحران آب (مطالعه موردی: شهر تهران). فصلنامه علمی دانش راهبردی، 11 (44)، 96-61.
حسنزاده، رضا؛ عباسنژاد، احمد؛ حمزه، محمدعلی. (1389). ارزیابی آلودگی آبهای زیرزمینی محدوده شهر کرمان. محیطشناسی، 36 (56)، 110101.
خطیری، خدیجه؛ غازی، ایران؛ حسنی، نعمتالله. (1402). تبیین توسعه اجتماعی در مدیریت بحران آب شهری با استفاده از روش تحلیل عاملی(مطالعه موردی: شهر کرج). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 23 (71)، 355-341.
خلیفه، ناهید؛ فدایی قطبی، مریم؛ غضنفری مقدم، محمد صادق، غضنفرپور، حسین. (1399). بررسی عوامل کالبدی مؤثر بر مصرف آب به منظور جلوگیری از بحران آب شهری در مقیاس محله (مطالعه موردی محله الغدیر شهر کرمان). جغرافیای اجتماعی شهری، 7 (2)، 215-195.
زینتیمقدم، محمدمهدی؛ عسگریمقدم، مصطفی. (1400). آیندهپژوهی پیامدهای امنیتی بحران منابع آبی در نواحی مرزی ایران. جغرافیا و روابط انسانی، 4 (3)، 17-1.
سازمان آب و هواشناسی کرمان. (1400).
شرکت آب و فاضلاب استان کرمان. (1398).
شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور. (1400).
شورای عالی استان کرمان. (1397).
صادقی، سید شمسالدین. (1386). هیدروپولیتیک و بحران آب: چالشهای آینده در خاورمیانه و خلیج فارس. فصلنامۀ سیاسی-اقتصادی، شمارۀ 116-115، 207-200.
قنبری، فریبا. (1394). مدیریت یکپارچه آب شهری. آب و توسعه پایدار، 2 (1)، 106-107.
قندی، مهسا؛ روزبهانی، عباس. (1397). انتخاب سناریوهای مدیریت تأمین آب شرب شهر تهران در شرایط بحران با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره PROMETEHEE V. دومین کنگره علوم و مهدسی آب و فاضلاب ایران، اصفهان، انجمن آب و فاضلاب ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان.
کاوسی، اسماعیل؛ حیدریروچی، مینو. (1391). بررسی نقش رسانههای ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380. مطالعات رسانهای، 7 (17)، 132-117.
کمالیباغراهی، اسماعیل؛ سمندری، امید؛ صیدبیگی، صادق؛ سرحدی، مرتضی. (1401). آیندهپژوهی تعیین اراضی بالقوه جهت توسعه شهری و ارائه الگوی بهینه توسعه شهر کرمان. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22 (65)، 156-137.
لطفی، حیدر؛ نامی، محمدحسن؛ حسنپور، جعفر؛ بحیریی، حمید. (1390). امنیت زیستمحیطی و سیاستگذاری امنیت ملی. فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 3 (4)، 144-121.
محمدیکنگرانی، حنانه؛ رفسنجانینژاد، سیما. (1394). بررسی ساختار قدرت در شبکه سیاستگذاری و مدیریت آب در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران. سیاستگذاری عمومی، 1 (3)، 138-121.
محمدزاده، فاطمه؛ اختصاصی، محمدرضا؛ حسینی، سید زینالدین؛ نگارش، عبدالرسول؛ علایی، محمد. (1402). تعیین میزان سرانه شرب در راستای جداسازی اجرای پروژه جداسازی آب شرب و بهداشتی (مطالعه موردی: حوزه شهری بجستان). نشریه علمی علوم و مهدسی آب و فاضلاب، 8 (1)، 49-59.
مختاریهشی، حسین. (1392). هیدروپلیتیک ایران؛ جغرافیای بحران آب در افق سال 1404. فصلنامه ژئوپلیتیک، 9 (3)، 83-49.
مختاریهشی، حسین. (1392). هیدروپلیتیک ایران؛ جغرافیای بحران آّب در افق سال 1404. فصلنامه بینالمللی ژئوپلیتیک، 9 (31)، 83-49.
مختاریهشی، حسین. (1401). سیاست و فضا: تحلیل نظریس تأثیر نئولیبرالیسم بر بحران آب. فصلنامه برنامهریزی و آمایش فضا، 26 (1)، 1-29.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (1397). بررسی آخرین وضعیت آب شرب در کشور از جنبههای محتلف، معاونت پژوهشهای زیربنایی و امور تولیدی دفتر: مطالعات زیربنایی، کدموضوعی، 250، شماره پیاپی، 16231.
مرکز زمین شناسی استان کرمان، 1390.
مسعودیان، سید ابوالفضل. (1390). آب و هوای ایران. مشهد: انتشارات شریعه توس.
ویسی، هادی. (1395). نیاز آبی و پیامدهای بحران آب در استان کرمان. جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، 14 (50)، 307-283. References Cook, C., & Bakker, K. (2012). Water security: Debating an emerging paradigm. Global environmental change, 22(1), 94-102. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2011.10.011. El Baroudi, H., Ouazzani, C., Moustaghfir, A., Er-Ramly, A., Essebbahi, I., El Baroudi, Y., ... & Balouch, L. (2024). Evaluation of drinking water quality and potential health risks on the population in Morocco. Desalination and Water Treatment, 320, 100715. Friedman, M. B., Hughes, S., Kirchhoff, C. J., Rauh, E., McOmber, C., Manshardt, D. J., & Prout, J. M. (2024). Broadening resilience: An evaluation of policy and planning for drinking water resilience in 100 US cities. Global Environmental Change, 84, 102798. Furlong, C., Dobbie, M., Morison, P., Dodson, J., & Pendergast, M. (2019). Infrastructure and Urban Planning Context for Achieving the Visions of Integrated Urban Water Management and Water Sensitive Urban Design: The Case of Melbourne. Approaches to Water Sensitive Urban Design, doi.org/10.1016/B978-0-12-812843-5.00016-2. Gwp Toolbox. (2008). available in http://www.gwp.org/en/ToolBox/TOOLS/ Leveque, B., Burnet, J. B., Dorner, S., & Bichai, F. (2020). Impact of climate change on the vulnerability of drinking water intakes in a northern region. Sustainable Cities and Society, doi.org/10.1016/j.scs.2020.102656 Leveque, B., Shyaka, A. I., Ndong, M., Jalbert, J., Burnet, J. B., Kammoun, R., & Bichai, F. (2024). Assessing the vulnerability of urban drinking water intakes to water scarcity under global change: A bottom-up approach. Environmental Challenges, 100885. Madani, K., AghaKouchak, A., & Mirchi, A. (2016). Iran’s socio-economic drought: challenges of a water-bankrupt nation. Iranian studies, 49(6), 997-1016. Ogisma, L., O’Donnell, F. C., Sawadgo, W., Molnar, J. J., Huluka, G., & Laguerre, E. (2024). Pricing drinking water testing in northern Haiti: Financial sensitivity to operating costs, user demand, and economic conditions. Heliyon, 10(18). Rasoulkhani, K., Mostafavi, A., Cole, J., and Sharvelle, S. (2019). Resilience-based infrastructure planning and asset management: Study of dual and singular water distribution infrastructure performance using a simulation approach. Sustainable Cities and Society, 48(4), 101577, https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101577. Strategic Foresight Group. (2014). Water and violence Crisis of Survival in the Middle East ،Mumbai: Strategic Foresting Group. Wyatt, A. (2011). Water sensitive urban design – Proceeding of the twenty-first Tennessee water resources symposium. 17th Convention of the Australian Water and Wastewater Association, Melbourne, March. 25-30. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 122 |