آمار
| تعداد نشریات | 26 |
| تعداد شماره‌ها | 447 |
| تعداد مقالات | 4,557 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,380,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,580,083 |
شیوع بیماری آبله و روش های درمانی آن در ایران عصر قاجار با تاکید بر ایالت‌های کرمانشاهان و همدان | ||
| پژوهشنامه تمدن ایرانی | ||
| مقاله 10، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، دی 1403، صفحه 163-187 اصل مقاله (783.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22103/jic.2024.23893.1353 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین علی بیگی* 1؛ سارا شوهانی2 | ||
| 1گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
| 2گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی سنندج | ||
| چکیده | ||
| یکی از عوامل مرگ و میرهای زودرس در ایران عصر قاجار شیوع امراض مسری بود. ایران در این دوران بطور کلی از نظر بهداشت و سلامت شرایط مساعدی نداشته و مناطق غربی آن به ویژه ایالت‌های کرمانشاهان و همدان به دلیل قرار گرفتن در مسیر میانرودان، همواره در معرض شیوع بیماری‌های مسری چون آبله قرار داشتند. آبله به عنوان یک بیماری واگیر در طول تاریخ در بین اکثر جوامع شیوع و مرگ و میرهای فراوانی به ویژه در میان کودکان به همراه داشته و در میان بیماری های مسری؛ این بیماری به علت آثار برجای مانده آن بر قسمت های مختلف بدن، یکی از مخرب‌ترین آنهاست. همین امر سبب گردید تا دولت تلاش‌هایی برای مقابله با آن انجام و قوانینی برای مهارش تصویب نماید. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تکیه بر اسناد آرشیوی منتشر نشده، متون تاریخی و روزنامه های عصر قاجار به این پرسش پاسخ می‌دهد که شیوع بیماری آبله در ایالت‌های کرمانشاهان و همدان متاثر از چه عواملی بوده؟ و مهمترین اقدامات دولت قاجار برای مهار آن کدامند؟ نتایج نشان داد که جهل و بی‌سوادی، خرافه پرستی، پایین بودن سطح دانش پزشکی، آب و هوای نامناسب، عملکرد ضعیف پادشاهان و حاکمان محلی در اتخاذ تصمیمات مناسب و به موقع برای جلوگیری از شیوع این بیماری از عوامل اصلی بروز آن بوده، و حاکمیت برای کنترل و مهارآن مقرراتی چون اخذ جریمه، گرفتن مالیات از وسایل نقلیه و تخصیص آن به امر درمان، تزریق رایگان، عدم پذیرش دانش آموزان فاقد تزریق آبله، خرید تجهیزات و اطلاع رسانی در روزنامه را وضع نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ بیماری؛ آبله؛ کرمانشاهان؛ همدان؛ قاجار | ||
| مراجع | ||
|
ابن هشام (1375). زندگانى محمد(ص) پیامبر اسلام، ترجمه سید هاشم رسولى، تهران:کتابچى.
افشار،ایرج (1381). کرمانشاهان و تمدن دیرینه، ج 2 تهران: نگارستان کتاب.
اقبال آشتیانی، عباس(1326). آبله‌کوبی، مجله یادگار، سال 4، ش 3، ص 68-72.
آدمیت. دکتر فریدون (1354). امیرکبیر و ایران، تهران: انتشارات: خوارزمی.
برجسته، سحر وکثیری،مسعود(1393). بهداشت و زیبایی در عصر قاجار،تهران:امیر کبیر.
پولاک. یاکوب ادوارد (1368). ایران سرزمین و مردم آن، ترجمۀ کیکاووی جهانداری، تهران: خوارزمی.
تاجبخش.حسن (1385). تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران،ج 2 تهران: دانشگاه تهران.
تاورنیه، ژان باتیست(1336). سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری با تجدید نظر کلی و تصحیح حمید شیرانی، تهران: سنائی.
جی ای پارک ، ک. بارک (2002). بیماری های مزمن غیر واگیر دار و بیماری های واگیر شایع، ترجمه دکتر حسین شجاعی، تهران : سماط.
روستایی. محسن (1382). طب و طبابت در ایران از عهد قاجار تا پایان عصر رضاشاه به روایت اسناد، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1384). روزگاران تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی، تهران: سخن.
سالاری، آرزو (1395). وضعیت بهداشت در دوره قاجار بر اساس سفرنامه‌ها، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد.
سالور، قهرمان (1374). روزنامه خاطرات عین السطنه، ج5 تهران: اساطیر.
سرنا، کارا (1363). آدم‌ها و آیین‌ها در ایران، ترجمه علی‌اصغر سعیدی،تهران: زوار.
شاردن، ژان(1372). سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایی، ج3، تهران: توس.
طبرى، محمد بن جریر(1375). تاریخ طبرى، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران: اساطیر.
طلایی، محسن و همکاران (1396). بررسی اپیدمی‌ها در ایران از آغاز سلسله قاجاریه تا پایان جنگ جهانی دوم، تهران: ایرانیان طب.
عباسی، محمد رضا، بدیهی،پرویز (1376). گزارش‌های اوضاع سیاسی اجتماعی ولایات عهد ناصری، تهران: پژوهشگاه اسناد .
عربیان، سمانه(1397). بیماری آبله و آبله کوبی در دوره قاجار بر پایه اسناد مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت خارجه، تهران: دانشگاه شاهد.
عسکریان، دنیا (2016). بررسی وضعیت بیماری واگیر در ایران عصر ناصرالدین شاه قاجار با تاکید برگزارش جراید و مطبوعات ،تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
علیپورسیلاب، جواد، صدقی، ناصر، نامدار، حسین، غفاری، علیرضا،دشتی،محمد رضا (1398). بررسی مقابله با بیماری آبله در ایران عصر قاجار،اخلاق تاریخ پزشکی،دوره 12، (1)،140-149.
فلور. ویلم(1386). سلامت مردم در ایران قاجار. ترجمۀ دکتر ایرج نبی‌پور، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
فیضی، عباس (1388). حکیمان روحانی همدان، زندگی بیست و شش طبیب سنتی با دیپاچه محمود عباسی، تهران: موسسه فرهنگی سینا.
فیضی، عباس(1397). پزشکی مردانه در همدان، تدوین و بازنویسی مهدی به خیال، تهران: طلایی.
کثیری، مسعود، نورایی، مرتضی( 1389). مروری بر تاریخچه برخی مشکلات جامعه شناسی تلقیح واکسن آبله در ایران، مجله اخلاق پزشکی، دوره سوم، شماره 3.
کرزن. جورج ناتانیل (1362). ایران و قضیۀ ایران. ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، ج 1- 2،تهران: علمی و فرهنگی.
کریم خان زند ، مصطفی (1391). آبله کوبی در ایران سابقه، مخالفت ها و روشها، مجله تاریخ پزشکی، دوره 2 ،شماره 11، صص 97- 129.
محمودمیرزا، ضیاع‌المحمود(2020). نخستین رساله وبا و طاعون در عصر قاجار، به کوشش (شهرام کیانی) تهران: ایران آکادمیه.
مصاحب، غلام حسین (1356). دائره المعارف فارسی، ج 3، تهران: امیرکبیر.
مقدسى، مطهر بن طاهر (1374). آفرینش و تاریخ ترجمه محمد رضا شفیعى کدکنى، تهران: آگه.
موریه،جیمز(1386). ایران ارمنستان و آسیای کوچک (1810-1816) تا قسطنطنیه، ترجمه دکترابوالقاسمسری،ج2 تهران: توس
نوایی، عبدالحسین(1369). اسناد و مکاتبات ایرانی، تهران: زرین.
اسناد وزارت امور خارجه ایران( استادوخ)
استادوخ ، 1325،کارتن 22،سریال 81، پرونده 5.
استادوخ، 1335،کارتن 27،سریال 12، پرونده 22.
استادوخ، 1325، کارتن 22، سریال 110، پرونده 5.
استادوخ، 1325، کارتن 22 ، سریال 91، پرونده 5 .
استادوخ ،1336، کارتن 36، سریال 173، پرونده 3 .
استادوخ، 1325، کارتن 22، سریال 110،پرونده 5.
استادوخ، 1328، کارتن 168، سریال 138 ،پرونده 4.
استادوخ، 1324، کارتن 19، سریال 60 ،پرونده 8.
استادوخ، 1328 ،کارتن 168 ، سریال 13 ،پرونده138.
استادوخ ،1325، کارتن 22، سریال 119،پرونده 5.
استادوخ، 1336، کارتن 37 ، سریال 65 ،پرونده 25.
استادوخ، 1318 ،کارتن 12، سریال 14،پرونده 23.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران( ساکما)
(ساکما شماره بازیابی306592796)، (ساکما شماره بازیابی 306952796)، ( ساکما شماره بازیابی 240706500004)، (ساکما شماره بازیابی 7213)، (ساکما شماره بازیابی،12611).
نشریات
روزنامه اتحاد، ش 11 ، پنج شنبه 8 شعبان، سال 1332، ص 4 .
روزنامه ادب ، ش 4 هفدهم ماه رجب ،1316،ص 12.
روزنامه اصفهان، ش 220 بیست چهارم شعبان،1301 ص 1039.
روزنامه حفظ الصحه ، ش 20 ، غره ماه ذی الحجه 1322.
روزنامه دولت علیه، ش 607 بیست ششم ماه ربیع الثانی، 1284،ص 1013.
روزنامه وقایع اتفاقیه،ش 44، 27 ماه صفر 1268،ص 3.
روزنامه وقایع اتفاقیه،ش 44، 27 ماه صفر 1268،ص 3.
روزنامه وقایع اتفاقیه،ش 201، شانزدهم ماه ربیع الثانی، 1271.
روزنامه وقایع اتفاقیه، ش 30، نوزدهم ربیع الثانی، 1267.
روزنامۀ اختر، ش 27 ، پانزدهم ماه رمضان، سال 1309.
روزنامۀ اختر، ش 27 ، پانزدهم ماه رمضان، سال 1309.
روزنامۀ اختر، ش 17چهارشنبه29ربیع اول، 1306 ص 4421.
روزنامۀ اختر، ش 17،چهارشنبه29ربیع اول، 1306 ص4421.
روزنامۀ اختر، ش31، بیست‌ونهم ربیع‌الاول، 1311، ص6362.
روزنامۀ اختر، ش31، بیست‌ونهم ربیع‌الاول، 1311، ص6362.
روزنامۀ بیستون، ش 1، غرۀ ماه صفر، 1308.
روزنامۀ دولت علیه، ش 573 پنج‌شنبه پانزدهم ماه صفر، 1282.
روزنامۀ ناصری،ش 4 ، هجدم ماه محرم، 1311.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 142 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 52 |
||